Ebola houdt Congo in zijn greep. Sinds het uitbreken van de ziekte, bijna een jaar geleden, zijn inmiddels bijna 1900 patiënten overleden. Vorige week waren er gelukkig hoopvolle berichten over een mogelijk werkend geneesmiddel voor ebola, maar daarmee is de situatie nog niet voorbij.
De ziekte, vernoemd naar een rivier in dit Afrikaanse land, is nu ook opgedoken in buurlanden met steden waar miljoenen mensen wonen. De Congolese minister van Volksgezondheid trad onlangs nog af, en de WHO heeft de epidemie uitgeroepen tot internationale gezondheidscrisis. Ebola is besmettelijk via direct lichamelijk contact met een patiënt óf door het slachten en opeten van een ziek dier. In Afrika overlijdt ruim de helft van de patiënten.
Artsen zonder Grenzen heeft opgeroepen vaccinatie verder uit te breiden in de ebola-gebieden in Congo, om de epidemie een halt toe te roepen. Maar Congo is een zeer verdeeld land, waar het wantrouwen hoogtij viert: binnen de bevolking, tegenover de overheid en gezondheidsmedewerkers. Daardoor worden niet de juiste mensen gevaccineerd en breiden de infectiehaarden zich uit. Als de juiste personen geen vaccin krijgen, ontstaat er geen brede bescherming. Hoewel de kans klein lijkt dat er een uitbraak komt in Europa, is dit niet uit te sluiten. Microben houden zich nu eenmaal niet aan grenzen, en met de uitbreiding van de besmetting naar buurlanden van Congo neemt de kans op een besmette reiziger in Europa toe.
Belangrijk dus dat innovatieve geneesmiddelenbedrijven blijven investeren in de ontwikkeling van vaccins tegen levensbedreigende infecties, ook al komen deze vooral buiten Europa voor. Voor een effectieve toepassing van vaccins is vertrouwen in de zorg, de overheid en in elkaar van groot belang. Er zijn inmiddels enkele vaccins tegen ebola, ook al zijn deze experimenteel. Maar – zo weten we in Nederland ook uit ervaring – de beschikbaarheid van een vaccin wil nog niet automatisch zeggen dat mensen zich laten vaccineren.
Na de zomer komt staatssecretaris Blokhuis met zijn reactie op het gezondheidsraadadvies over vaccinatie tegen het humaan papillomavirus (HPV), dat meerdere soorten kanker en aandoeningen bij mannen en vrouwen kan veroorzaken. Het betreft hier geen ebola, maar kanker is wel een van de belangrijkste doodsoorzaken van onze tijd. Met de juiste keuzes kunnen we het virus dat aan de wieg staat van verschillende kankers potentieel een flinke slag toebrengen. De vaccinatiegraad voor HPV is nu schrikbarend laag: 45,5%. Door ook jongens te vaccineren zal de bescherming groter worden, maar of deze maatregel volstaat is de vraag. U zult begrijpen dat ik reikhalzend uitkijk naar zijn reactie.
Caroline Doornebos,
medisch directeur MSD
Meer over ebola (RIVM)
Meer over HPV (RIVM)