Dat blijkt uit een vergelijkend onderzoek over longkankerbeleid in elf Europese landen van The Economist, in opdracht van MSD, dat vandaag is gepresenteerd op World Conference on Lung Cancer in Barcelona. Het is volgens de onderzoekers zorgelijk dat de cijfers niet verbeteren: tussen 2012 en 2018 liet het aantal nieuwe diagnoses voor longkanker een verdere stijging zien, van 1,8 miljoen tot 2 miljoen.
Oorzaken
De vijfjaars overlevingskans voor longkanker ligt in Westerse landen op 15%. De belangrijkste oorzaken van deze ‘magere’ resultaten zijn volgens de onderzoekers: de late diagnosestelling – hoe eerder longkanker wordt ontdekt, hoe beter de prognoses - slechte toegang tot behandeling, en een combinatie van stigma over de ziekte en fatalisme. Nederlandse artsen zijn volgens het onderzoek overigens wel snel in het stellen van de juiste diagnose, in vergelijking met andere landen.
Meer aandacht
In juni dit jaar nam de Tweede Kamer een motie aan van Fleur Agema (PVV) en Simon Geleijnse (50PLUS) waarin zij de regering verzochten te onderzoeken waarom Nederland achterblijft in de overlevingskansen bij longkanker, met speciale aandacht voor de toegankelijkheid van kankergeneesmiddelen voor patiënten. In Nederland overleden in 2016 ruim 10.000 mensen aan de gevolgen van longkanker. Dat is meer dan het aantal sterfgevallen bij darm- en borstkanker samen. Van de elf landen die deelnamen aan de studie, scoorde alleen Polen slechter. Als wordt gekeken naar het aantal nieuwe diagnoses per jaar, dan eindigt Nederland helemaal onderaan: in 2017 kregen 44 op de 100.000 Nederlanders de diagnose longkanker. In Zweden ligt dit cijfer twee keer zo laag.
Roken
Roken is en blijft oorzaak nummer één van longkanker. Tabak wordt als belangrijkste risicofactor van alle soorten kankers beschouwd en is verantwoordelijk voor 22% van alle kankergerelateerde sterfgevallen en 85% van de longkanker sterfgevallen. Jaarlijks overlijden er in Nederland meer dan 29.900 mensen aan een aandoening die verband houdt met roken. Roken kost de Nederlandse economie bijna 17 miljard euro aan directe en indirecte kosten, rekenden de onderzoekers uit. Nergens ter wereld wordt zoveel gerookt als in Europa, rekenden de onderzoekers uit.
Bovenaan agenda
‘Er is geen enkele reden waarom longkanker de meest dodelijke vorm van kanker in Europa zou moeten blijven’, stellen de onderzoekers in hun conclusie. Er komen steeds meer nieuwe diagnostische, screenings en behandelingsmogelijkheden beschikbaar, waardoor patiënten langer kunnen leven en met betere kwaliteit. Maar dan moet er wel beleid ontwikkeld worden om deze nieuwe behandelingen toegankelijk te maken voor patiënten. Daarnaast is er meer aandacht nodig voor bewustwording, preventie en educatie.
Shock of the new
De studie spreekt van ‘shock of the new’, ofwel een tijdperk dat aanbreekt met nieuwe, innovatieve behandelingen voor patiënten met longkanker. Maar deze transitie gaat gepaard met veranderingen die niet vanzelf gaan. Samenwerking tussen de verschillende belanghebbenden is nodig om innovaties betaalbaar te houden en sneller bij patiënten te krijgen. ‘Toegankelijkheid valt buiten de scope van dit onderzoek, maar één ding is zeker: vertragingen die optreden tussen het moment dat een geneesmiddel een handelsvergunning krijgt en de beschikbaarheid voor patiënten hebben een zeer grote impact op patiënten en hun families.’
Aanbevelingen Nederland
De onderzoekers komen met een aantal specifieke aanbevelingen voor Nederland. Er valt volgens hen winst te behalen op het gebied van beleidsstrategie, het updaten van actieplannen en het investeren in educatie en voorlichting. Mensen uit lagere inkomensgroepen worden relatief vaak getroffen door longkanker; betere educatie en voorlichting kunnen hier kansen bieden.
Rapport Breathing in a new era (The Economist)
Motie Agema/Geleijnse over het onderzoeken van overlevingskansen bij longkanker
