De keuzes die kiezers op 22 november maken, hebben direct of indirect gevolgen voor de toekomst van ons zorgstelsel. De VIG nam alvast een duik in de verkiezingsprogramma’s.
Innovatieve geneesmiddelen
In de verkiezingsprogramma’s is veel aandacht voor innovatieve geneesmiddelen, zowel voor het belang van deze middelen voor patiënten als voor de dilemma’s rondom beschikbaarheid en betaalbaarheid. Partijen als VVD, D66 en Volt pleiten daarbij voor meer grensoverschrijdende Europese samenwerking, terwijl de BBB juist meer ziet in de wijze waarop specifieke landen, zoals Frankrijk, met deze geneesmiddelen omgaan. Het tegengaan van verspilling van medicijnen kan op veel draagvlak rekenen, bijvoorbeeld door het verruimen van de mogelijkheden voor heruitgifte van niet-gebruikte geneesmiddelen. Ook zien we een toenemende roep om goed te kijken naar nieuwe innovatieve zorg én bestaande zorg die al wordt vergoed. Is alle zorg nog effectief en doelmatig?
Innovatie
Het groeiende bewustzijn dat innovatie een van de drijvende krachten achter economische vooruitgang is, wordt steeds breder omarmd. Dit is terug te zien in verkiezingsprogramma's: zowel de ChristenUnie, D66, VVD als Volt willen dat Nederland gaat voldoen aan de Lissabondoelstelling, die voorschrijft dat een land 3% van haar Bruto Binnenlands Product moet besteden aan onderzoek en ontwikkeling. Het CDA volgt eenzelfde lijn en schrijft dat innovatie net zo hard nodig is als de klassieke deugden, zoals rechtvaardigheid en omzien naar elkaar. Maar daar blijft het niet bij, in de programma’s van Volt, de VVD en de BBB wordt ook nadrukkelijk aandacht gevraagd voor het versterken van de Nederlandse regionale clusters, waar innovaties zich razendsnel ontwikkelen. Denk bijvoorbeeld aan Brainport Eindhoven en het Leiden Bio Science Park.
Grotere rol overheid
Daar waar de VVD en BBB zich richten op het versterken van regionale innovatieclusters, kiezen de PvdD, PvdA/GroenLinks en D66 voor een andere benadering. Ondanks de verslechterde overheidsfinanciën zien zij een grotere rol voor de overheid weggelegd. Zowel D66 als de PvdD wil innovatie stimuleren door meer publiek geld te besteden aan fundamenteel onderzoek en doorontwikkeling van de geneeskunde. De combinatie PvdA/GroenLinks gaat nog een stap verder en pleit in haar programma voor de oprichting van een publiek gefinancierd onderzoeksfonds voor geneesmiddelenonderzoek
Preventie
Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen, zowel voor de patiënt als voor de portemonnee. Uit de programma’s blijkt dat steeds meer politieke partijen dit lijken in te zien. Het onderwerp preventie wordt door vrijwel alle partijen - met enkele uitzonderingen daargelaten - expliciet benoemd. Toch zijn er duidelijke verschillen in opvattingen over welke (wettelijke) status preventie verdient, of preventie enkel gaat over een gezonde levensstijl of meer, en welke preventieve ingrepen en middelen tot het basispakket horen.
Een aantal partijen, waaronder Volt, CU en PvdD, pleit voor de wettelijke verankering van preventie- en gezondheidsdoelen. Volgens deze partijen verdient preventie dezelfde status als curatieve zorg en moet het daarom een integraal onderdeel worden van de zorgplicht van zorgverzekeraars en gemeenten. Andere partijen, waaronder de BBB, verkondigen een soortgelijke, maar minder strenge boodschap, en willen zorgverzekeraars stimuleren om meer in te zetten op preventie.
Gesprek met samenleving
Het CDA en de VVD zijn daarentegen van mening dat het huidige preventiebeleid niet effectief genoeg is. Zij pleiten daarom voor een evaluatie van de huidige preventieprogramma’s. Wat opvalt is dat de VVD zich niet beperkt tot leefstijlpreventie, maar ook met de samenleving in gesprek wil gaan over het belang van vaccineren en een zienswijze wil opstellen om het huidige vaccinatiestelsel te verbeteren. De VVD staat hierin niet alleen. Ook de SP, BBB en JA21 onderstrepen in hun programma’s in meer of mindere mate het belang van medische preventie. De partijen vinden elkaar op het gebied van vergoeding van preventieve middelen. Ondanks het verschil in politieke kleur vinden dat de partijen dat preventieve middelen die bewezen effectief zijn – zoals het gordelroosvaccin – een plek horen te krijgen in het basispakket.
Dus…?
Het korte antwoord op vraag waarmee wij begonnen: ‘wat valt er deze verkiezingen te kiezen?’, is: veel! Zowel op het gebied van (toegang tot) nieuwe geneesmiddelen, het innovatieklimaat en preventie valt er deze verkiezingen echt wat te kiezen. Dus, maak zelf een zorgvuldige afweging en kies 22 november voor gezond beleid.
