“Voor Nederland, met een sterke basis voor farmaceutische R&D en een goed georganiseerde infrastructuur, biedt dit volop kansen,” zegt Peter Bertens, strategisch adviseur Innovatie bij de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG). “Ik zie de plannen dan ook als een uitnodiging om de AI-motor van de geneesmiddelenontwikkeling in Europa mee vorm te geven.”
Apply AI-strategie
De Apply AI Strategy beschrijft hoe het gebruik van AI in de industrie en publieke sector kan worden versneld om maatschappelijke voordelen te benutten. Een belangrijk onderdeel daarvan is de oprichting van Europese AI-screeningscentra, die innovatieve AI-tools voor preventie en diagnose sneller de kliniek in helpen. Deze centra doen real-world validatie en testen AI-toepassingen in de praktijk, met een eerste focus op hart- en kankeraandoeningen, en met expliciet oog voor gendersensitiviteit. Ze bouwen voort op bestaande Europese data-infrastructuren zoals de European Health Data Space (EHDS), het EU Cancer Imaging Initiative en 1+ Million Genomes.
“Door klinische validatie centraal te stellen, legt de Commissie een stevige brug tussen wetenschap, patiënt en praktijk,” zegt Bertens. “Dat past bij de Nederlandse kracht: data, kennis en samenwerking combineren om sneller waarde te creëren voor de patiënt.”
Voor de geneesmiddelenontwikkeling komt een AI Drug Discovery Challenge, waarin bedrijven toegang krijgen tot rekenkracht, data en begeleiding om nieuwe AI-gedreven behandelingen te ontwikkelen. Tegelijkertijd werkt Brussel aan maatregelen die de markttoelating van AI-gedreven medische technologie versnellen, zonder concessies aan veiligheid. Ook de biotechnologie krijgt een impuls: de voorgenomen European Biotech Act moet de innovatiecondities verbeteren en de Europese concurrentiekracht versterken.
AI in Science-strategie
Naast de Apply AI heeft de Europese Commissie ook een tweede initiatief gepubliceerd: de AI in Science Strategy. Hiermee wil de Commissie ons continent positioneren als een wereldleider in AI-gedreven onderzoek. Maatregelen die als onderdeel van de strategie genomen worden bevatten onder meer een speciaal programma om wetenschappelijk talent aan te trekken, een verdubbeling van onderzoeksgeld naar 3 miljard euro per jaar en een ondersteuningsprogramma voor wetenschappers bij het verzamelen en beheer van datasets.
Groningen op de kaart
“Nederland heeft uitstekende papieren om van deze Europese koers te profiteren”, vindt Bertens. “De sterke publiek-private samenwerking, de actieve rol in datastandaardisatie en de aanwezigheid van toonaangevende onderzoeksinstituten maken ons land bij uitstek geschikt als proeftuin voor AI-gedreven innovatie. En dat blijkt! Vorige week kwam het bericht naar buiten dat er in Groningen een AI fabriek komt.”
Bertens verwijst naar het besluit van de Europese Unie om ruim 71 miljoen euro bij te dragen aan de bouw van een supercomputer en een expertisecentrum voor kunstmatige intelligentie. Met een totale investering van 200 miljoen euro zal Groningen deel gaan uitmaken van een Europees netwerk van AI fabrieken, dat slimme toepassingen zal ontwikkelen voor sectoren als de landbouw, defensie en zorg.
Verbinden, vertalen, versnellen
De VIG wil helpen deze Europese kansen te verzilveren door partijen te verbinden, kennis te delen en belemmeringen weg te nemen. Bertens: “Dan denken we bijvoorbeeld aan Europese en Nederlandse initiatieven op elkaar afstemmen; samen met leden en partners werken aan veilige, ethische en transparante toepassing van AI; en beleidsmakers ondersteunen bij het creëren van de juiste randvoorwaarden voor data, infrastructuur en talent.”
De EU bouwt ondertussen aan governance en monitoring via de Apply AI Alliance en een AI Observatory, die adoptie en impact volgen en samenwerking stimuleren. “Europa zet de infrastructuur, regels en netwerken klaar”, besluit Bertens. “Het is aan ons om in consortia te stappen, data en talent te mobiliseren en AI-innovaties verantwoord naar patiënten te brengen. Dat is goed voor Nederland en voor de Europese positie in life sciences.”
Verder lezen
- Persbericht Europese Commissie: Keeping European industry and science at the forefront of AI
- Apply AI Strategy: Shaping Europe’s digital future
- European Strategy for Artificial Intelligence (AI) in Science: Research and innovation
- Europese Commissie: AI continent action plan
- Europa investeert mee: Groningen krijgt een AI-fabriek – Nij Begun