Een bijwerking is een onbedoeld en ongewenst effect van een geneesmiddel naast het beoogde therapeutische effect; deze kunnen variëren van mild tot ernstig en zijn deels afhankelijk van het middel en de individuele patiënt.
Kenmerken en voorbeelden
- Bijwerkingen ontstaan doorgaans uit de werking van de actieve stof, maar kunnen ook door hulpstoffen veroorzaakt worden (bijvoorbeeld allergisch voor een vulstof of conserveringsmiddel).
- Veel voorkomende bijwerkingen zijn maag- en darmklachten, hoofdpijn, duizeligheid en overgevoeligheidsreacties.
- Zeldzame bijwerkingen kunnen pas aan het licht komen als het geneesmiddel door veel mensen gebruikt wordt; daarom is bijwerkingenmonitoring via systemen als Lareb in Nederland essentieel.
Praktisch en regulatoir
- Elke bijwerking, ook als deze mild is, wordt vastgelegd en gemeld bij veiligheidsmonitoringinstanties (zoals Lareb of het FAGG); deze gegevens zijn belangrijk voor het actueel houden van bijsluiters en geneesmiddelenveiligheid.
- Sommige groepen zijn extra gevoelig voor bijwerkingen, zoals kinderen, ouderen, mensen met meerdere aandoeningen of comedicatie.
Speciaal bij generieken en spécialités
- De bijwerkingen van generieke geneesmiddelen zijn vrijwel altijd identiek aan die van het originele spécialité, omdat de actieve stof dezelfde is.
- Allergieën en individuele reacties kunnen verschillen door andere hulpstoffen die in een generiek aanwezig zijn.
- Meldingen zijn nodig om nieuwe, onverwachte bijwerkingen tijdig te detecteren en snel te kunnen ingrijpen als de veiligheid in het geding komt.
Bijwerkingen zijn dus een belangrijke factor in rationeel geneesmiddelgebruik; transparantie en monitoring borgen de patiëntveiligheid en helpen artsen bij hun behandelkeuzes.