In het Integraal Zorgakkoord (IZA) wordt passende zorg genoemd als een essentiële maatregel om de toekomstbestendigheid van de zorg te waarborgen [1]. Ook het Zorginstituut Nederland (ZiN) benadrukt in het recente document “Arbeid en duurzaamheid in de medisch-specialistische zorg” het belang van innovaties die bijdragen aan een efficiënter gebruik van arbeid [2].
CareCoalition
De CareCoalition, een samenwerkingsverband van (zorg)professionals, zet zich in om met innovatieve toedieningsvormen, de druk op dagbehandelingen en zorgprofessionals te verlagen. Steeds vaker kunnen oncologische therapieën buiten de behandelstoel plaatsvinden, zowel binnen als buiten het ziekenhuis.
Maar wie mag deze toediening geven? En hoe wordt de kwaliteit gewaarborgd? Welke voordelen ervaart de patiënt? Verschillende experts werken samen om hier oplossingen voor te vinden en deze breed te implementeren. Nederland is een ideaal pilotland, maar opschaling blijkt complex. Factoren zoals veiligheid, regelgeving, SmPC-beperkingen, financiën spelen hierin een cruciale rol.
Zorg ontlasten
De CareCoalition werkt onder andere aan twee belangrijke innovaties die de zorg helpen ontlasten:
- Subcutane toedieningen
Subcutane toedieningen verkorten en toedieningstijd en zijn minder belastend voor de dagbehandeling. Subcutane toedieningen kunnen eenvoudig buiten het ziekenhuis plaatsvinden, bijvoorbeeld door inzet van EPA (Entrusted Professional Activities) opgeleide verpleegkundigen. Dit vermindert de inzet van gespecialiseerd personeel. In het veld lopen al initiatieven waarbij patiënten of mantelzorgers zelf subcutane oncolytica thuis toedienen. De eerste ervaringen zijn bij zowel patiënt als zorgverlener positief en worden verder uitgebreid. - Elastomeerpompen (Connect & Go)
Bij ‘Connect&Go’ wordt een draagbare elastomeerpomp op de dagbehandeling aan- en afgekoppeld. De patient is daarna niet gebonden aan de behandelstoel. Deze toedieningswijze, geschikt voor diverse intraveneuze therapieën, reduceert de “active nurse” time met 55% (=12,5 minuut) en maakt behandelstoelen vrij voor complexere zorg [3]. Ook is er interesse in pilots waarbij patiënten in het ziekenhuis worden aangekoppeld en patiënten thuis zelf afkoppelen.
Begin 2025 startte het Spaarne Gasthuis een pilot met subcutane toediening van borstkanker geneesmiddelen buiten het ziekenhuis. De resultaten zijn veelbelovend: 90% van de patiënten is tevreden. Het huidige potentieel is 900 toedieningen buiten het ziekenhuis. De verwachting is dat in 2026 ook andere onco-immunotherapieën op deze manier worden toegediend.
Proces en randvoorwaarden
De transitie naar innovatieve toedieningsvormen vraagt om zorgvuldige afwegingen. Binnen de CareCoalition nemen healthcare professionals alle inhoudelijke beslissingen. Voor 12 geneesmiddelen zijn Prospectieve Risico-Inventarisaties (PRI’s) uitgevoerd om te bepalen wie, waar en onder welke voorwaarden mag toedienen. Deze PRI’s worden januari 2026 gepubliceerd in het Pharmaceutisch Weekblad. Daarnaast zijn treatment impact-modellen ontwikkeld die inzicht geven in financiële effecten en besparingen in FTE’s en stoeluren [4]. De CareCoalition heeft op verschillende events, zoals de V&VNen NVZA dagen, en de SIG-bijeenkomst, presentaties gegeven om healthcare professionals te informeren en het sentiment rond deze innovaties te peilen.
De volgende stap? Samen met beroepsgroepen deze innovaties verankeren in richtlijnen. Ook werken we met zorgverzekeraars aan nieuwe bekostigingsmodellen om de transitie structureel mogelijk te maken. Met de V&VN worden de EPA’s verder vormgegeven, zodat niet-oncologie verpleegkundigen bevoegd en bekwaam worden geacht om deze toedieningen binnen en buiten het ziekenhuis te geven. Veiligheid staat altijd voorop. Daarom zullen deze ontwikkelingen niet voor alle patiënten een oplossing zijn, shared decision making en een zorgvuldige inschatting door de behandelaar is daarom wenselijk. De CareCoalition werkt ook aan tools (health monitor) om informatievoorziening, communicatie en ondersteuning voor patiënten te personaliseren en monitoren.
Hoe verder?
De CareCoalition wil haar initiatieven verder professionaliseren, opschalen en uitbreiden naar andere zorgdomeinen waar vergelijkbare knelpunten spelen. Samen met zorgprofessionals, ziekenhuizen, zorgverzekeraars en fabrikanten willen we nieuwe multidisciplinaire passende zorgprojecten mogelijk maken die nu nog vastlopen in de implementatie, maar grote maatschappelijke waarde kunnen opleveren voor patiënten én de zorg als geheel.
De toekomst van de zorg vraagt om samenwerking, durf en visie. Alleen samen bouwen we aan een toekomstbestendige, mensgerichte zorg.
De CareCoalition is een gedreven collectief van zorgprofessionals, farmaceutische bedrijven en zorgverzekeraars die zich gezamenlijk inzetten voor het duurzaam verplaatsen van oncologische zorg. Deze coalitie omvat internist-(hemato)oncologen, longartsen, ziekenhuisapothekers, verpleegkundig specialisten en vertegenwoordigers van beroepsverenigingen. Zij dragen de inhoudelijke verantwoordelijkheid en bepalen gezamenlijk de koers.
De uitvoering en procescoördinatie worden (non-profit) ondersteund door farmaceutische bedrijven, terwijl zorgverzekeraars nauw betrokken zijn bij vraagstukken rondom toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg. Door deze unieke samenwerking tussen inhoudelijke experts, ondersteunende partners en financiële stakeholders, ontstaat een krachtige beweging die oncologische zorg toekomstbestendig en patiëntgericht wil organiseren.
Referenties
[1] Ministerie van VWS. Toekomstbestendige zorg: samen werken aan gezondheid (Hoofdlijnenbrief). Den Haag, 2022[2] Zorginstituut Nederland. Arbeid en duurzaamheid in de medisch-specialistische zorg; een leidraad voor passende zorg. Mei 2025
[3] Zietse, M., Malmberg, R., van Leeuwen, R.W. et al. The administration of immune checkpoint inhibitors via an elastomeric pump versus conventional intravenous infusion: an economic perspective. BMC Health Serv Res 24, 1322 (2024). https://doi.org/10.1186/s12913-024-11719-0
[4] Van Leeuwen, R. W. F., Spierings, L., Van Staveren, M. C., Beeker, A., Kuis, M., Smit, H., & Claassen, S. (2025, November 7). Met ’t oog op de toekomst: oncolytica vaker onderhuids. Pharmaceutisch Weekblad, PW45.
