30-05-2023

Zonneklaar: meer behandeling mogelijk voor melanomen

Melanoom Huidkanker Shutterstock 1794773905
Mei is huidkankermaand. In juni – met de zomer écht in zicht – wordt het tijd voor de praktijk: het voorkomen van huidkanker. Smeren dus. Toch lijkt dit niet genoeg om huidkanker voor te zijn. Steeds meer mensen krijgen slecht nieuws over plekjes op hun huid. Ondanks de toename in diagnoses is er een lichtpuntje: er zijn diverse ontwikkelingen binnen het behandelingspalet van melanomen.

Vrolijk is het allemaal niet: binnen tien jaar wacht zo’n 156.000 mensen per jaar de mededeling dat ze kanker hebben. Huidkanker is daarbij de meest voorkomende soort. In 2021 was het de diagnose voor 82.800 Nederlanders.

Uv-straling

Over de belangrijkste oorzaak hoeven we het nauwelijks meer te hebben: uv-straling door de zon of zonnebank. En hoe lichter je huid, hoe groter het risico. Gelukkig genezen de meeste mensen van veel voorkomende typen huidkanker als basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom.
Anders is het bij melanomen. In 2021 stierven 788 patiënten eraan. Vorig jaar kregen 8.045 mensen te horen dat ze het hadden. Innovatieve behandelingen zijn dus geen overbodige luxe.

Kwaadaardig, maar zichtbaar

Zo wordt er momenteel onderzoek gedaan naar het eerder inzetten van immuuntherapie. Bekend is dat die slimme kankercellen zichzelf onzichtbaar maken voor het afweersysteem. Immuuncheckpointremmers zorgen ervoor dat die kwaadaardige cellen zichtbaar worden. Daarnaast activeren ze de afweercellen. Zet je deze therapie in vóór het opereren van de tumor, dan slinkt deze meestal. Bovendien ruimen de checkpointremmers eventuele (ook onzichtbare) micro-uitzaaiingen op. Deze therapie als nabehandeling bij uitzaaiingen – wat nu gangbaar is – neemt een jaar in beslag. Vroegere toepassing lijkt effectiever en duurt zes weken. Het is wachten op de EMA en FDA voor toestemming.

TIL-behandeling

Patiënten die niet adequaat reageren op checkpointremmers, hebben mogelijk een nieuwe optie: Tumor Infiltrerende Lymfocyten-behandeling (TIL - een soort afweercellen). Elke patiënt heeft unieke TILs die in uitzaaiingen zitten. Die haalt de behandelaar eruit en stuurt ze ter vermenigvuldiging naar het lab. Miljarden worden er in het lichaam teruggeplaatst, en deze afweercellen gaan aan de slag.

Minder uitzaaiingen

Gecombineerd met chemo en groeifactor is het een loodzware, maar relatief korte behandeling met tweeënhalve week ziekenhuisopname. De resultaten uit onderzoek zijn hoopgevend. Bij de helft van de patiënten verminderde het aantal uitzaaiingen en bij 20% verdwenen maar liefst alle kankercellen. En: binnen zes weken zijn patiënten hersteld van de behandeling.