Een dag later staat er weer iemand aan de balie. Dit keer een moeder, op zoek naar een inhalator voor haar dochter. “Niet leverbaar”, moet je zeggen. En dan begint het bellen met collega’s, leveranciers, iedereen die je kan bedenken. Wat een contrast: eerst medicijnen weggooien, daarna alles op alles zetten om medicijnen te krijgen.
Deze situaties maakte ik wekelijks mee toen ik nog als praktiserend apotheker werkte. Dat zette me aan het denken. Hoeveel medicijnen verdwijnen er ongemerkt? En hoeveel moeite kost het om de juiste medicijnen op tijd bij de juiste patiënt te krijgen?
Verspil geen pil
Ik ben toen begonnen met een overzicht van wat er allemaal op voorraad was en wat niet. Wat de ene apotheek over had, kon een ander juist goed gebruiken. Zo ontstond het idee voor ‘Verspil geen pil’, een initiatief om in de hele keten beter om te gaan met medicijnen.
Dat was het begin van mijn duurzame blik. En uiteindelijk ook de reden dat ik bij de VIG ben gaan werken als senior adviseur duurzaamheid. Want ik wil niet alleen kleine verbeteringen zien, maar een echte verandering in het systeem. Een keten waarin duurzaamheid net zo vanzelfsprekend is als kwaliteit en veiligheid, en waar verspilling wordt voorkomen voordat ze ontstaat.
Ketenaanpak
Vanuit die overtuiging ben ik breder gaan kijken. Duurzaamheid is namelijk niet iets wat je op één plek oplost. De farmaceutische keten, van producent tot patiënt, heeft een flinke impact. Medicijnen zijn verantwoordelijk voor ongeveer 20% van de CO₂-uitstoot in de zorg. En er gaat jaarlijks miljoenen euro’s aan waarde verloren door verspilling. Maar het goede nieuws is dat we er samen iets aan kunnen doen.
Onlangs, tijdens de Life Science Conference 2025 met het thema Sustainability in Health(care), mocht ik als keynote speaker vertellen over die gezamenlijke verantwoordelijkheid. Duurzaamheid is geen hobby van een paar idealisten. Het gaat om de manier waarop we werken, inkopen, voorschrijven en gebruiken. En daar een verandering in aanbrengen, lukt alleen als we het samen doen: geneesmiddelenbedrijven, apothekers, zorgverleners, patiënten en beleidsmakers.
Praktische oplossingen
Bij de VIG werken we met onze leden aan praktische oplossingen. We voeren het implementatieplan van de Green Deal uit en helpen bedrijven om hun CO₂-uitstoot en materiaalgebruik in kaart te brengen. Een paar voorbeelden waar ik zelf enthousiast van word:
- e-PIL, de digitale bijsluiter voor ziekenhuisgeneesmiddelen: minder papier, direct toegang tot de meest actuele informatie en betere verdeling van voorraden
- Recycling van insulinepennen: gebruikte pennen werden ingezameld en voor 91% gerecycled. Dat betekent vele kilo’s minder afval.
- Terugwinning van jodium in de productie van contrastvloeistoffen: elk jaar 300 ton hergebruikt.
- Groene inhalatoren: fabrikanten werken aan versies met bijna nul klimaatimpact.
Dat zijn geen plannen op papier, maar project die nu worden uitgevoerd en effect sorteren.
Zien wat er al gebeurt
Wat ik heb geleerd, is dat duurzaamheid niet begint met regels of rapporten. Het begint met kijken. Echt kijken. Naar wat er al gebeurt en waar het misgaat. Naar die volle zak met pillen. Die lege plank met inhalatoren. De verspilling en de schaarste.
Tijdens de Klimaatweek zie ik dat steeds meer mensen in de zorg dat gesprek aangaan. Over wat we achterlaten, maar ook over wat we kunnen veranderen. En dat geeft hoop. Uiteindelijk draait het daar om. Zien wat er al goed gaat, eerlijk zijn over wat beter moet en gewoon beginnen. Stap voor stap naar groene zorg.
