Innovatiekloof met VS en China onderstreept het belang van meer medische R&D in Nederland

Innovatie is meer dan economische groei alleen. Investeringen in onderzoek en ontwikkeling maken het mogelijk om met minder mensen en middelen meer maatschappelijke waarde te creëren. Dat is cruciaal in een tijd van vergrijzing, personeelstekorten in de zorg en toenemende druk op de betaalbaarheid. Nieuwe geneesmiddelen en vaccins dragen bij aan gezondheid en kwaliteit van leven, en kunnen bovendien bijdragen aan arbeidsbesparing en doelmatiger zorg. Innovatie is een sleutel tot economische weerbaarheid én tot een toegankelijke en toekomstbestendige gezondheidszorg.

Nederland blijft achter

Tegen die achtergrond hanteert Nederland al sinds de Europese Lissabon-strategie de doelstelling om jaarlijks drie procent van het bbp te investeren in R&D. In de praktijk blijft Nederland daar echter bij achter. De analyse van De Heide, Sleijpen en Vogelaar laat zien dat vooral private investeringen achterblijven bij landen die deze doelstelling wél halen.

De auteurs schetsen verschillende samenhangende routes om de R&D-investeringen structureel te vergroten. Deze inzichten zijn relevant voor R&D-intensieve sectoren, waaronder Life Sciences & Health en de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen.

R&D-investeringen door bedrijven

Een groot deel van de private R&D in Nederland is geconcentreerd bij een groep gevestigde bedrijven. Juist bij deze bedrijven kan een relatief kleine procentuele stijging van de R&D-uitgaven leiden tot een grote absolute toename. Tegelijkertijd stelt het artikel dat Nederlandse bedrijven – ook in R&D-intensieve sectoren – minder investeren dan vergelijkbare bedrijven in landen die de doelstelling van drie procent wél halen.

Voor de geneesmiddelensector is dit herkenbaar. Een stabiel en voorspelbaar investeringsklimaat is een randvoorwaarde om langjarige en risicovolle R&D-trajecten aan te gaan. Beleidskeuzes die onzekerheid vergroten, werken remmend op investeringen die juist nodig zijn voor medische innovatie.

Ruimte voor nieuwe R&D-intensieve bedrijven

Naast gevestigde spelers zijn start-ups en scale-ups essentieel voor vernieuwing. Nieuwe bedrijven brengen vaak baanbrekende technologieën en therapieën voort, maar hebben tijd, kapitaal en toegang tot kennis nodig om door te groeien. De analyse benadrukt dat Nederland relatief weinig snelgroeiende, R&D-intensieve bedrijven kent die kunnen uitgroeien tot internationale spelers.

Binnen Life Sciences & Health betekent dit dat kennis uit universiteiten en umc’s beter moet worden vertaald naar toepassingen voor patiënten. Dat vraagt om gerichte ondersteuning van start-ups, goede toegang tot risicokapitaal en ruimte voor publiek-private samenwerking.

Versterken vestigingsklimaat

Een belangrijk aandachtspunt is het versterken van het vestigingsklimaat voor R&D-intensieve bedrijven. Internationale ondernemingen maken locatiekeuzes op basis van talentbeschikbaarheid, infrastructuur, fiscale stabiliteit en voorspelbaar beleid. Volgens de auteurs is dit een cruciale factor om R&D-activiteiten in Nederland te behouden en aan te trekken.

Voor de innovatieve geneesmiddelensector geldt dat Nederland alleen aantrekkelijk blijft als onderzoek, klinische studies en productie hier kunnen plaatsvinden binnen een samenhangend en toekomstgericht beleid. Dat raakt zowel economisch beleid als zorgbeleid.

Wat staat op het spel voor zorg en patiënten?

Als Nederland er niet in slaagt om de R&D-investeringen te verhogen, raakt dat direct het innovatievermogen van sectoren die bijdragen aan oplossingen voor grote maatschappelijke uitdagingen – waaronder de druk op de zorg. Investeren in R&D is geen kostenpost, maar een voorwaarde om de zorg toegankelijk en houdbaar te houden.

De analyse onderstreept daarmee het belang van consistent langetermijnbeleid. Voor de VIG is dit een bevestiging dat medische innovatie en een sterk innovatieklimaat onlosmakelijk verbonden zijn met maatschappelijke waarde: betere behandelingen voor patiënten, verlichting van de zorgdruk en versterking van het toekomstig verdienvermogen van Nederland.

• Lees hier het oorspronkelijke artikel in ESB: Drie paden naar de R&D-doelstelling van drie procent