10-11-2025

Obesitas vergt de juiste balans tussen preventie en behandeling

In heel Europa groeit de aandacht voor obesitas. Nieuwe inzichten, veranderende leefpatronen en medische doorbraken maken duidelijk dat het geen eendimensionaal probleem is, maar een chronische, complexe aandoening die vraagt om samenwerking tussen preventie, zorg en beleid. ‘We moeten voorkomen dat we mensen moraliseren die medische hulp nodig hebben’, zegt Mark Kramer, voorzitter van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG).

De Europese brancheorganisatie EFPIA heeft recent een Blueprint for Action to Address Obesity in the European Union gepubliceerd, met input van Europese patiënten- en wetenschapsorganisaties EASO en ECPO. In deze blauwdruk pleit de EFPIA voor een holistische aanpak: een gezonde leefomgeving, effectieve preventie én tijdige behandeling voor wie dat medisch nodig heeft. Er zijn niet alleen nieuwe behandelopties nodig, maar vroegtijdige herkenning en diagnostiek zijn eveneens belangrijk, zodat mensen niet pas hulp krijgen als complicaties al ernstig zijn.

Nu obesitasmedicatie ook in Nederland veel aandacht krijgt, is het belangrijk dat rollen, verwachtingen en verantwoordelijkheden helder blijven. ‘De taak van de geneesmiddelensector is om de dokterstas zo goed mogelijk te vullen met veilige, bewezen middelen, zodat artsen kunnen behandelen wanneer dat verantwoord is’, zegt Kramer. ‘Het is aan patiënten om goed gemotiveerd verstandig met hun gezondheid om te gaan. De afweging over betalingsbereidheid en vergoeding uit collectieve middelen hoort bij overheid en samenleving.’

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

In lijn met de blauwdruk van EFPIA ziet de VIG obesitaszorg als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheid, zorgverleners, patiënten, wetenschap en industrie. Elk van deze partijen speelt een eigen rol. De primaire rol van de geneesmiddelensector hierin is om te zorgen voor veilige en effectieve innovaties die artsen kunnen gebruiken om patiënten te helpen.

Medische behandeling is niet automatisch een eerste stap, maar soms wel een noodzakelijke. Voor een deel van de mensen met ernstige obesitas biedt medicatie kans op herstel van gezondheid en zelfredzaamheid, mits ingebed in leefstijlbegeleiding en medische controle. Kramer: ‘Obesitas is een metabole verstoring die verschillende lichaams- en orgaanfuncties aantast, zoals hart, nieren, vaten hersenen. Aandacht voor leefstijl en behandeling sluiten elkaar niet uit, maar versterken elkaar.’

Preventie, behandeling, kosten

Wat in Nederland speelt – de zoektocht naar balans tussen preventie, behandeling en kosten – is onderdeel van een bredere Europese ontwikkeling. Landen als Denemarken en Duitsland voeren vergelijkbare discussies over toegang, terwijl de Europese Commissie investeert in kennisdeling en onderzoek naar effectieve obesitaszorg. De blauwdruk van EFPIA benadrukt bovendien het belang van gelijke toegang tot obesitaszorg binnen Europa. Waar iemand woont, mag niet bepalen of hij toegang krijgt tot passende zorg of begeleiding.

Door kennis uit die Europese ontwikkelingen te benutten, kan Nederland zijn beleid versterken zonder de menselijke maat te verliezen. De geneesmiddelensector wil daaraan bijdragen vanuit de competenties op het gebied van kennis en behandelingsinnovatie. ‘Het uiteindelijke doel is om mensen de mogelijkheid te geven hun gezondheid terug te winnen, met alle middelen die werken’, besluit Kramer. ‘Het Europese streven is: van stigmatisering naar structurele zorg, waarin preventie, behandeling en solidariteit hand in hand gaan.’