Zo zet EZ een stevige ambitie neer: ‘We willen in de wereldwijde kopgroep zitten wat betreft onderzoek, ontwikkeling en toepassing van biotechnologie.’ Maar het heeft ook oog voor de werkelijkheid. Innovatie kost namelijk (veel) geld en moet uiteindelijk (ook) renderen’, en: ‘Er zijn ook aandoeningen waarvoor de innovatie slechts beperkt is, terwijl hier wel veel behoefte aan is. Dit kan komen doordat wetenschappelijke ontwikkelingen uitblijven of omdat er onvoldoende financieel rendement op investeringen wordt verwacht om producten voor de patiënt te ontwikkelen.’
De Overheid als Facilitator
En, vrij uit het rapport: ‘De overheid heeft een faciliterende rol om de potentie van biotechnologie zo goed mogelijk te benutten voor de behandeling van ziekten. In deze rol zet het kabinet zich in voor een gunstig onderzoeks- en innovatieklimaat.’
Echter, tegelijkertijd worden in de Tweede Kamer, aan de overkant van de straat, standpunten rond de EU-geneesmiddelenwetgeving aangehouden die gaan leiden tot een fors ongunstiger onderzoeks- en innovatieklimaat. Het kabinet heeft namelijk eind maart laten weten dat zij zich schaart achter de beperking van bescherming van innovaties in die Europese geneesmiddelenwetgeving.
Tegenstrijdige politieke besluiten
Daar waar het ministerie van EZ biotechnologie ziet als een van de pijlers van (kennis)economische groei, is de politiek in de Kamer tegelijkertijd bezig met afbraak van de bescherming van innovaties die uit deze kenniseconomie voortkomen. De coalitiepartijen zijn namelijk van mening dat onder andere bescherming van farmaceutische innovaties kan worden teruggebracht van 8 naar 6 jaar (2). En ook al klinkt dit voor sommigen wellicht best aantrekkelijk, het is het totaal niet.
De impact op innovatie en patiënten
Laat mij hier drie redenen noemen om dit zwalkende beleid te heroverwegen.
Ten eerste zal Nederland door een kortere bescherming nog minder aantrekkelijk worden voor investeringen in medisch onderzoek. De Verenigde Staten, maar vooral China, zijn ons allang voorbij gestreefd en die achterstand zal nog verder toenemen. De directe impact in Europa is 2 miljard euro minder voor onderzoek, en dat is een conservatieve schatting.
Ten tweede zal door de kortere bescherming van innovatie de toegang tot die, soms levensreddende innovaties, voor patiënten slechter worden. Dat komt omdat minder Nederlandse patiënten kunnen deelnemen aan medisch onderzoek in Nederlandse academische centra. Maar vooral omdat een kortere beschermingsperiode leidt tot hogere prijzen (de terugverdientijd neemt immers af, daar waar de investeringen op zijn best gelijk blijven). In het helaas al gepolariseerde Nederlandse ecosysteem zal dit resulteren in afwijzingen van vergoedingsaanvragen. Sterker nog, de kans is groot dat bedrijven ze zelfs niet eens meer in zullen dienen. Ik zeg dit trouwens niet als dreigement – als arts word ik hier namelijk heel ongelukkig van – maar omdat dit echt een reëel toekomstperspectief is.
Ten slotte wordt, nog steeds, niet ingezien dat farmaceutische bedrijven wereldwijd opereren. De individuele bedrijven maken continu keuzes en gaan altijd op zoek naar die landen en economieën waar innovatie op waarde worden geschat. En hoewel het ministerie van EZ graag positief spreekt over verbetering van het innovatieklimaat, is de afkalvende bescherming de negatieve daad door de Nederlandse politiek in de Kamer.
De harde realiteit
Het voornemen van onze regering om vóór verkorting van de bescherming van farmaceutische innovaties te stemmen, gaat sneller dan men beseft banen, economische groei en uiteindelijk patiëntenlevens kosten. Dat is de harde waarheid, waarvan ik van harte hoop dat die niet bewaarheid wordt.
Bronnen
- https:open.overheid.nl/documenten/a83e3ff3-ac9e-45be-8c8a-ace92a9e7e3e/file
- https://www.efpia.eu/pharmaceutical-legislation/
Dit blog verscheen eerder op de website van Pfizer.