Kanker
Eén op de twee mensen in Nederland krijgt ooit kanker. Dat betekent dat iedereen wel iemand kent die kanker heeft. Of misschien heb je zelf de diagnose gekregen. Gelukkig is kanker steeds beter te behandelen; de vijfjaarsoverleving bij kanker stijgt elk jaar met ongeveer één procent. Rondom Wereld Kanker Dag, jaarlijks op 4 februari, vragen we extra aandacht voor deze ziekte.
Wat is Kanker?
Kanker is ongecontroleerde deling van lichaamscellen. De ongecontroleerde groei komt door meerdere veranderingen (mutaties) in het erfelijk materiaal, waardoor de cellen niet meer stoppen met delen en groeien in omliggende weefsels. Ook kunnen deze veranderingen ervoor zorgen dat het immuunsysteem de kankercellen niet herkend. Soms zaaien ze uit naar andere delen van het lichaam. Kanker kan zich manifesteren in praktisch alle organen in de vorm van tumoren (oncologisch) maar ook in het bloedstelsel (hematologisch) (Bron: Kanker.nl)
Verhalen over kanker
Betere organisatie van zorg nodig voor patiënten met zeldzame kankersoorten
Ziekenhuisverplaatste oncologische zorg; de uitdaging van opschaling
Samen beslissen gunstig voor oncologiebehandeling
Vroege diagnostiek en behandeling bij longkanker
Stilstaan en morgen weer versnellen
Wat is de impact van Kanker?
In Nederland krijgt 1 op de 2 mensen kanker. Het aantal mensen dat jaarlijks kanker krijgt, neemt toe. Naar verwachtingen krijgen in 2032 156.000 mensen de diagnose kanker en leven meer dan 1,4 miljoen mensen met of na kanker. Ondanks de toegenomen vijfjaarsoverleving (67%, 2022) overlijden er nog steeds veel mensen (46.169 mensen in 2023, bron: IKNL) aan de gevolgen van kanker.
Daarnaast kunnen mensen nog jarenlang na de behandeling tegen kanker te maken krijgen met verschillende gevolgen, die niet altijd zichtbaar zijn. Voor veel mensen die kanker hebben (gehad), is het moeilijk om weer mee te doen in de maatschappij. Zo kan 1 op de 3 mensen niet sociaal functioneren als voorheen. Oorzaken als chronische vermoeidheid, angst (voor terugkeer van kanker), onzekerheid, relationele en seksuele problemen en depressie liggen hieraan ten grondslag. (Bron: IKNL en KWF)
Wat doen we als sector in de strijd tegen Kanker?
Mede dankzij nieuwe behandelingen, zoals immunotherapie en zogenoemde targeted therapies, zijn melanoom-, prostaat-, borst-, vormen van bloed/leukemie en schildklierkanker de afgelopen jaren in veel gevallen chronische ziekten geworden. Dat is goed nieuws voor patiënten. Er wordt veel onderzoek gedaan naar het ontstaan van kankersoorten. Daardoor leren we steeds meer over de wijze waarop we de ziekte kunnen bestrijden. Hierdoor kunnen er nieuwe behandelingen worden ontwikkeld die deze veranderingen tegengaan (doelgerichte therapie) of het immuunsysteem in staat stellen de kankercellen te herkennen en uit te schakelen (immunotherapie).
Horizonscan
De Horizonscan van december 2024 laat zien dat de komende 2 jaar veel medicijnen en indicatie-uitbreidingen voor de behandeling van kanker worden verwacht. Het is belangrijk dat die innovaties niet op de plank blijven liggen, maar zo snel mogelijk de patiënt bereiken. De Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG) onderstreept het belang van een goed werkende Horizonscan, waarin de gemaakte voorspellingen accuraat en tijdig zijn. Leden van de VIG werken hier graag aan mee en leveren periodiek input voor de Horizonscan.
Nationale Kankeragenda
De Nederlandse Kanker Agenda (NKA) is het gemeenschappelijke kankerplan voor Nederland dat is samengesteld en wordt uitgevoerd door het Nederlands Kanker Collectief. Het is een levende agenda, bestaande uit 20 ambitieuze doelen en een concrete aanpak voor vijf uitgelichte doelen. Met deze agenda geeft Nederland invulling aan het Europe’s Beating Cancer Plan. Cijfermatig staat Nederland er niet heel goed voor vergeleken met andere Europese landen. Doel van de Agenda is deze cijfers afbuigen met een oplossingsgericht plan en een heldere focus.
Daarnaast moet de agenda ervoor zorgen dat de impact van kanker op patiënten en de maatschappij kleiner wordt: meer preventie van kanker, eerdere opsporing en betere kwaliteit van leven voor (ex-)kankerpatiënten. Toegang tot de beste behandelmogelijkheden is daarbij cruciaal.
Wij omarmen dit initiatief en werken graag samen met de leden en betrokken partijen aan het realiseren van deze agenda. Daarvoor is intensievere publiek-private samenwerking nodig. Verder is het essentieel dat het ministerie van VWS een krachtige regierol neemt.
Patiënt heeft beperkte toegang tot nieuwe kankerbehandelingen
De vijfjaarsoverleving van kankerpatiënten is in zestig jaar gestegen van 25% naar 67% (Bron: KWF). Dat is ontzettend goed nieuws voor deze patiënten en hun naasten. Tijdige inzet van nieuwe geneesmiddelen en behandelingen is voor patiënten erg belangrijk. Toch staat Nederland op een zeer matige tiende plek in Europa, als het gaat om gebruik van nieuwe kankermedicijnen. De lange doorlooptijd van verwerking van kennis in de richtlijnen voor artsen kan hierbij een rol spelen.
Om patiënten toegang te geven tot alle mogelijke innovaties is tijdige verwerking van kennis in medische richtlijnen van belang, zodat artsen deze (oncologische) innovaties ook kunnen toepassen. Het verwerken van kennis en innovaties in behandelrichtlijnen kan tot wel 7 jaar duren. Deze richtlijnen bieden expliciete aanbevelingen voor het medisch handelen en vormen de basis van het kwaliteitsbeleid van medisch specialisten.
In het factsheet medische richtlijnen hebben we feiten, cijfers en mogelijke oplossingsrichtingen over medische richtlijnen in Nederland weergegeven.