Dat zei Bart van Zijll Langhout, campus-hoofd van Janssen in Nederland, op maandag 10 februari in radioprogramma BNR Beter dat als centrale vraagstelling had: Medicijnen die levens redden; wat zijn ze waard? Van Zijll Langhout sprak daar samen met Carla Hollak, internist en hoogleraar erfelijke stofwisselingsziekten aan het Amsterdam UMC, over het proces van geneesmiddelenontwikkeling en de kosten van geneesmiddelen.
Veel innovatie
Het percentage (afgezet tegen de totale gezondheidsuitgaven) waartegen deze innovatieve geneesmiddelen in Nederland beschikbaar zijn gekomen, is alleen maar gedaald, geeft Van Zijll Langhout aan. ‘Over de laatste tien jaar zijn de totale uitgaven aan de zorgkosten met 23% gestegen, tegen een stijging van 14% van de medicijnkosten. Daar is ongelooflijk veel innovatie voor terug gekomen; HIV was eerst nog een doodvonnis en tien jaar geleden waren er nog geen goede geneesmiddelen voor patiënten met kanker. Daar zijn nu veel goede geneesmiddelen voor. Maar die innovatie moet wel ergens van betaald worden.’
Coalitie vormen
Op de vraag of een coalitie van patiënten, artsen, ziekenhuizen, sociale investeerders en farmaceuten voor geneesmiddelenontwikkeling een alternatief is voor het huidige systeem, zei Van Zijll Langhout: ‘Ik kan me voorstellen dat dit model voor een bepaald soort medicijnen een weg kan zijn die we kunnen verkennen.’ Maar dat werkt volgens Van Zijll Langhout niet voor alle geneesmiddelen. Er zijn ook ziektebeelden waarbij de ontwikkelrisico’s zo groot zijn, dat er geen andere investeerders bereid zijn in te stappen. ‘Dan zijn wij als bedrijf de enige die voldoende resources en de kennis in huis hebben om dat soort projecten op te pakken.’
Magistraal bereiding
Het is volgens Van Zijl Langhout dan ook ongewenst dat magistrale bereiding wordt ingezet als alternatief voor commerciële medicatie. ‘Laat ik voorop stellen dat magistraal bereiden ontzettend belangrijk is voor die gevallen waarbij er een bepaalde dosering ontbreekt, of een ander afleveringsvorm nodig is voor. Maar het kan nooit ingezet worden voor commerciële doeleinden. Daarmee hol je het Intellectueel Eigendomsrecht uit en maak je Nederland minder aantrekkelijk om te innoveren. Maar misschien nog belangrijker, er kan ook een zekere uitholling van de patiëntveiligheid plaatsvinden.’ Carla Hollak, die besloot om zelf een medicijn na te maken tegen een zeldzame stofwisselingsziekte nadat de fabrikant de prijs verhoogde, geeft aan dat ze magistrale bereiding niet als dé oplossing ziet voor de problematiek voor de hoge medicijnprijzen. ‘Uiteindelijk zijn we erbij gebaat om naar het hele systeem te kijken, om te zien hoe we de prijzen naar beneden kunnen krijgen.
Steun overheid
Hollak ziet een grotere taak voor de overheid bij het ontwikkelen van geneesmiddelen. ‘Ik ben niet tegen innovatie. Ik zie ook zeker dat de farmaceutische industrie er moet zijn; ik heb niet de pretentie dat academische ziekenhuizen dit zelf zouden kunnen. Maar in verschillende fasen zou overheid moeten ondersteunen. Bijvoorbeeld om ideeën die in de academie worden ontwikkeld verder te laten komen; met steun kunnen zij die wellicht zelf naar de markt brengen. Dat is al een oud idee, maar het zou leuk zijn als dat nu een keer echt gaat gebeuren.’
Rooskleurige toekomst
Van Zijll Langhout: ‘Ik zie de toekomst ontzettend rooskleurig in. Ik denk dat we door goede samenwerking tussen academie, farma en biotechs nog veel innovatie kunnen realiseren. We moeten deze samenwerkingen koesteren om te vermijden dat we het kind met het badwater weggooien.’
Corona
Een goed voorbeeld hiervan is de aanpak van het corona-virus. ‘We werken hier met meerdere teams hard aan, maar het ontwikkelen van geneesmiddelen en vaccins is een langdurig proces. Daarom is het belangrijk dat overheden, registratie-instellingen, bedrijven en universiteiten zo goed mogelijk samenwerken om ervoor te zorgen dat we dit zo snel en efficiënt mogelijk regelen.’
Janssen is momenteel sponsor van het radioprogramma BNR Beter. Dit programma wordt iedere maandag van 19.00 – 19.30 uur uitgezonden op BNR Radio. De presentatie is in handen van Harmke Pijpers. Terugluisteren kan altijd via de website van BNR Beter.
