De huidige stand van zaken: afgelopen donderdag heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geoordeeld dat de verspreiding van het zogenoemde 2019-nCoV-virus nog niet wordt beschouwd als een internationale gezondheidscrisis1. In Nederland volgt het RIVM de situatie rond het virus op de voet2. Mijn eerste gedachte was: kan mijn geplande bezoek aan een medische bijeenkomst in Shanghai nog wel doorgaan? En mijn tweede gedachte: hoe voorkomen we dat deze infectieziekte wereldwijd wordt verspreid?
Normaal gesproken veroorzaken coronavirussen bij mensen gewoon een verkoudheid, maar in 2002 leidde het tot de uitbraak van SARS in Azië3, en in 2012 tot MERS in het Midden-Oosten4. Coronavirussen komen vooral bij dieren voor, maar kunnen ook van dier op mens worden overgedragen (MERS werd overgedragen door kamelen)5. In China lijkt de besmetting plaats te hebben gevonden op een markt met levende wilde dieren. Helaas kan 2019-nCoV óók van mens-op-mens overgedragen worden6.
Hygiëne is van groot belang om besmetting door het virus te voorkomen. Quarantainemaatregelen moeten zorgen dat het virus zich naar zo weinig mogelijk landen verspreidt. Maar daarna? Hopelijk kan er een vaccin ontwikkeld worden voor dieren en mensen. Er zijn al vaccins om coronavirusinfecties bij katten en honden7 te voorkomen. Een ‘one health’ aanpak8 lijkt te overwegen voor de langere termijn...
Wat zowel op korte als op lange termijn cruciaal is, is dat instituties bij internationale gezondheidscrises intensief en grensoverschrijdend met elkaar samenwerken. Na de SARS-uitbraak in 2002 en 2003 – bijna 800 sterfgevallen en vele duizenden besmettingen9 – is in een verdrag vastgelegd dat landen moeten samenwerken als de WHO een internationale gezondheidscrisis uitroept10. Sinds 2005 is dat nu vijf keer gebeurd, onder meer bij uitbraken van het MERS-, ebola- en zikavirus. Mogelijk is het 2019-nCoV-virus, dat zich nu snel internationaal verspreidt, de zesde.
Helaas is deze nood tot samenwerking vanuit de WHO nodig, want landen (en non-gouvernementele organisaties) kunnen het niet alleen, zo is eerder gebleken. Onder druk van de situatie reikt men op dit soort momenten ook uit naar ontwikkelaars van innovatieve geneesmiddelen en vaccins, dat zagen we bijvoorbeeld tijdens de Ebola-crisis van afgelopen jaar11.
Samenwerking is het sleutelwoord. In tijden van gezondheidscrises, maar ook op alle andere momenten. Laten we het coronavirus als voorbeeld stellen en nog meer met elkaar samenwerken, altijd en overal. Daartoe roepen wij als branche voortdurend op en dat zal ik binnenkort in Shanghai, in gesprek met erkende wetenschappers op infectiegebied, opnieuw vurig bepleiten.
Caroline Doornebos
Medisch directeur MSD
Referenties
- WHO https://www.who.int/news-room/detail/23-01-2020-statement-on-the-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov)
- RIVM https://www.rivm.nl/coronavirus/nieuw-coronavirus-in-China
- WHO https://www.who.int/ith/diseases/sars/en/
- WHO https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/middle-east-respiratory-syndrome-coronavirus-(mers-cov)
- CDC https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/23/3/16-1285_article
- ECDC https://www.ecdc.europa.eu/en/novel-coronavirus-china
- https://www.vetmed.ucdavis.edu/hospital/animal-health-topics/vaccination-guidelines
- RIVM https://www.rivm.nl/one-health
- CDC https://www.cdc.gov/sars/about/faq.html
- WHO https://www.who.int/ihr/about/en/
- WHO https://www.who.int/news-room/detail/12-11-2019-who-prequalifies-ebola-vaccine-paving-the-way-for-its-use-in-high-risk-countries
