‘Bezint eer ge begint.’ Dat is de strekking van de boodschap die ik graag overbreng. Oudhollandse gezegden zijn er niet voor niets – ze hebben hun waarde bewezen. Toegegeven, het klinkt misschien wel hartstikke sympathiek om merkgeneesmiddelen even goedkoop na te maken, maar heeft er iemand écht goed nagedacht over de gevolgen? Hoe veilig is dat nagemaakte spul, en wat zijn de gevolgen voor innovatie? Een zorgvuldige afweging van de consequenties is broodnodig.
Nu is het nog zo dat een nieuw medicijn gemiddeld zo’n tien jaar na de EMA-registratie niet mag worden nagemaakt. Dat is verankerd in internationaal recht. Onder bepaalde voorwaarden kan een onderzoeker daarna nog enkele jaren extra bescherming krijgen van die rechten. Wordt van dat laatste – zoals sommigen suggereren – nu misbruik gemaakt? Nee. Drie recente studies maakten dit voorjaar duidelijk dat ook die aanvullende bescherming doet wat het moet doen. Het stimuleert onderzoek naar nieuwe medicijnen en het zorgt ervoor dat innovatieve geneesmiddelen bij de patiënt komen.
Tot nu toe mochten apothekers en anderen tijdens de octrooiperiode zo’n geregistreerd geneesmiddel niet namaken. Logisch natuurlijk, want wie investeert er in zeer kostbaar, tijdrovend en risicovol onderzoek, als het uiterst onzeker is of je zo’n enorm bedrag – gemiddeld zo’n € 2,2 miljard – terug kunt verdienen? Dan is het snel gedaan met de innovatie. Apothekers mogen een geregistreerd en gepatenteerd medicijn alleen namaken in uitzonderingssituaties, vanuit een medische noodzaak. Denk hierbij aan het vloeibaar maken van een tablet, voor een patiënt met slikproblemen.
‘Als de prijs ons niet aanstaat, moet namaken ook mogelijk zijn.’ Dat is, in het kort, het nieuwe Haagse mantra. Het is de bijl aan de wortel van medicijnontwikkeling. Een houding die allerlei vragen oproept, die Kamerleden hopelijk ook gaan stellen. Vorig jaar moest een ziekenhuis nog acuut het namaken van een medicijn staken omdat er ernstige twijfel was over de kwaliteit en veiligheid. Eigen bereiding is niet zonder risico, bleek maar weer eens.
Mijn hoop is dus gevestigd op wakkere Kamerleden, die een ronde tafel gesprek organiseren over apothekersbereidingen. Laat wetenschappers, juristen, patiënten, verzekeraars, geneesmiddelenbedrijven en andere deskundigen maar eens aan het woord over dit onderwerp. Breng vooral de risico’s van deze plannen goed in kaart, zou ik zeggen. Innovatie komt te voet en vertrekt te paard.
Gerard Schouw,
directeur Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen
