Dat de kwaliteit en veiligheid van nagemaakte medicijnen minder wordt gecontroleerd dan de originele geneesmiddelen, is zo langzamerhand wel bekend. Dat is een direct risico voor patiënten. En dat het namaken van gepatenteerde medicijnen puur omwille van de prijs een rechtstreekse inbreuk is op het patentrecht – en daarmee op toekomstige medicijnontwikkeling – is ook al eens belicht. Overigens, zeer terecht. Maar in de uitzending kwam ook naar voren dat Nederland mondiaal gezien een heel kleine markt is voor farmaceutische bedrijven. Goed voor minder dan 1% van de wereldmarkt.
Het continue gemorrel aan prijzen en patentrechten in Nederland maakt dat het steeds onzekerder wordt voor farmaceutische bedrijven of de enorme geïnvesteerde bedragen ooit terug zullen komen. Het risico daarvan is dat het steeds minder aantrekkelijk wordt om in ons kikkerlandje een medicijn te leveren. En zeker niet als de overheid de volledig ontspoorde langdurige procedures voor de sluis schouderophalend negeert en afdoet met een ‘niets-aan-de-handje’. De politieke kop in het zand steekt.
Dán krijgen de Nederlandse patiënten een heel ander probleem. De vraag is dan niet welke prijs te betalen voor een baanbrekend nieuw geneesmiddel, maar vooral hoe Nederlandse patiënten daar überhaupt aan gaan komen. Als apothekers ‘nee’ moeten verkopen, gaan er nieuwe routes ontstaan om medicijnen uit andere landen te importeren. Als we onze geneesmiddelen uit België, Italië of een ander land moeten halen, wordt het voor de overheid alleen maar moeilijker om prijs en kwaliteit onder controle te houden.
Laten we daarbij vooral niet vergeten dat medicijnen in de meeste andere Europese landen veel duurder zijn dan bij ons. Een recent onderzoek laat zien dat een Nederlander gemiddeld 376 per jaar uitgeeft aan medicijnen, terwijl het gemiddelde in de onderzochte welvarende landen op 604 euro ligt. Goedkoop kan wel eens duurkoop blijken te zijn, als we onze toevlucht moeten nemen tot parallelimport.
Nederland is dus op wereldschaal een heel kleine markt voor geneesmiddelen, en onze uitgaven per hoofd van de bevolking behoren tot de laagste in Europa. Maar ondertussen slaat de overheid wel de hoogste toon aan over prijzen. Hoe terecht is dat? Medicijnen beslaan immers nog steeds maar 7% van het totale Nederlandse zorgbudget, ondanks alle innovaties. En dat totale zorgbudget groeit veel sneller dan de medicijnuitgaven, bleek maandag weer eens uit nieuwe CBS-cijfers. Tussen 2010 en 2017 groeiden de uitgaven voor volksgezondheid met 12%, terwijl op medicijnen juist werd bespaard!
Natuurlijk, het is zeer verstandig om samen te kijken naar duurzame betaalbaarheid van geneesmiddelen. Zeker met het oog op de vergrijzing en de revolutionaire geneesmiddelen die er aan komen. Maar laten we wél balans aanbrengen in de discussies. Misschien wordt het tijd om de zegeningen van medicijnen meer te koesteren, en een verstandiger toon aan te slaan. Dan voorkomen we dat we straks onze pillen uit duurdere landen moeten halen.
CBS: Meer geld naar volksgezondheid en sociale bescherming
