Minister Kuipers zei het dit weekend in Het Financieele Dagblad (FD) zo: ‘Je kunt op sommige plekken gewoon zien dat het huidige systeem de kwaliteit in de weg zit, en dat daarmee een patiënt niet altijd goed geholpen wordt.’
Ik heb zo’n voorbeeld van systeemfalen en verweesde zorgplicht: de toegang tot nieuwe, effectieve kankermedicijnen in Nederland. Samen met Polen is Nederland hekkensluiter in Europa.
Er zijn steeds meer mogelijkheden om kanker te behandelen. Gelukkig. Vijf jaar na een diagnose is twee op de drie patiënten nog in leven, en dat percentage neemt elk jaar met een procent toe.
Dat laatste is goed nieuws. Maar dat goede nieuws is helaas relatief wanneer je dit afzet tegen andere westerse landen. We doen onze Nederlandse patiënten namelijk tekort. Kijkend naar andere Europese landen, is het in Nederland slecht gesteld met de toegang tot nieuwe kankermedicatie.
Een nieuw medicijn moet meerdere hordes overwinnen. Horde één is goedkeuring van het EMA. Hoera geslaagd, middel is veilig en effectief!
Horde twee is de beoordeling door het Zorginstituut en zorgverzekeraars of de behandeling pakketwaardig is. Dubbelop werk, duurt een paar maanden, maar enfin. Hoera, weer een horde genomen!
Dan horde drie, de veel te lange onderhandelingen over de prijs met de minister of zorgverzekeraars. Dat kan tot wel twee jaar duren. Dat is te lang. Even geen hoera. Want we zijn er nog lang niet.
En dan nog horde vier. Het nieuwe middel voorschrijven aan patiënten. En daar zit ook een lelijke kiezel in de schoen.
Slechts een kwart (22%) van de nieuwe kankermedicijnen is na een jaar voor patiënten beschikbaar in Nederland. Samen met Polen is ons land hekkensluiter in Europa. Ga maar na, Frankrijk 81% beschikbaar, Finland 69% en zelf de Spanjaarden zijn ons te snel af met 50% van de nieuwe middelen beschikbaar voor patiënten. Het ogenschijnlijk succes van ons zorgstelsel heeft zo een heel lelijke schaduwkant.
Hoe dit komt? Door een fatale combinatie van drie factoren. Ten eerste omdat als veel hordes zijn genomen er nog een contracteercircus volgt tussen zorgverzekeraars en ziekenhuizen. Wie mag waarmee behandelen? Dat vermorst tijd en is niet handig.
Ten tweede is er een mentaliteit van wait-and-see. Soms lijkt men te denken, eerst maar even afwachten wat het medicijn in andere landen doet. Jammer. Niet voor niets gaan mensen die wel over de juiste kennis en middelen beschikken over de grens shoppen, voor de beste behandeling.
En als derde: het duurt soms eindeloos lang voordat een nieuw geneesmiddel een plek krijgt in medische protocollen en richtlijnen in Nederland. Hier is dus nog ruimte voor verbeteringen, to put it mildly.
Kortom: na het felbevochten IZA is er werk aan de winkel. Woensdag 12 oktober spreken wij in de VIG Medicijndialoog in een paneldebat met de NFK, IKNL en MSD over een betere aanpak van kanker. In het regeerakkoord staat dat de volksziekten kanker, obesitas en Alzheimer meer aandacht verdienen. Honderdduizenden kankerpatiënten in Nederland hebben geen tijd te verliezen.
Gerard Schouw, directeur Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen
VIG Medicijndialoog: meer info. Aanmelden kan tot dinsdag 11 oktober, 18.00 uur
