Tijdens de inperkingsfase van een wereldwijde pandemie is openheid over een nieuw, pathogeen, van mens op mens overdraagbaar virus, van essentieel belang. De Chinese overheid, of in ieder geval de lokale autoriteit, heeft getracht om dit nieuws in de doofpot te stoppen. Dat heeft helaas geleid tot vertraging in de reactie van de internationale wetenschappelijke gemeenschap. Tijd die niet verloren had mogen gaan. Het zo snel mogelijk melden van lokale uitbraken en delen van informatie moet de norm zijn. Sterker nog; het moet beloond worden! Een aanzienlijk ‘virus vinders loon’ en internationale erkenning kan de reactiesnelheid verhogen. Dit had vele besmettingen en sterfgevallen kunnen voorkomen.
Tevens laat de recente geschiedenis van nieuwe virusuitbraken zien dat virussen zich niets aan trekken van landsgrenzen; het Marburgvirus dook op in Duitsland, Zika in Brazilië, Ebola in Congo en MERS in Saudi-Arabië. Vingerwijzen naar een land, regio of stad is kortzichtig en dom. Tijdens een wereldwijde pandemie is er behoefte aan een daadkrachtig en gerespecteerd instituut, dat snel kan en mag ingrijpen. De World Health Organization lijkt daar - wellicht na een versterking – de beste papieren voor te hebben. Niet het stoppen van financiering, maar het uitbreiden van haar mandaat, is nodig om een volgende uitbraak zo snel mogelijk in te perken.
Ook moeten we kijken naar de rol van onze sector bij het snel(ler) beschikbaar maken van innovatieve geneesmiddelen tegen virusinfecties. Ondanks hoge kosten wordt er vol ingezet op de ontwikkeling van een virusremmer. Maar de kans is aanzienlijk dat zo’n cruciaal geneesmiddel nooit wordt ingezet omdat de uitbraak onder controle is gebracht op het moment dat een vaccin beschikbaar komt. Tot nu toe zijn overheden en zorgverzekeraars alleen bereid te betalen bij afname van een geneesmiddel. Het ongebruikt op de plank laten liggen en daarmee de risico’s alleen bij de innovatieve ontwikkelaars neerleggen, getuigt niet van lange termijn perspectief. We moeten samen een oplossing vinden zodat de ontwikkeling van breed inzetbare virusremmers onafhankelijk wordt van gebruik. Alleen zo zijn virusremmers snel beschikbaar wanneer we ze nodig hebben.
Ten slotte is de ontwikkeling van vaccins letterlijk in een stroomversnelling gekomen. Dat wat kort geleden nog jaren kostte, kan nu in weken of maanden. De tijd die het kost om een kandidaat-vaccin te maken, te testen en tenslotte te produceren is plots cruciaal geworden. Nieuwe, snelle, maar nog onvoldoende bewezen technologieën worden met ‘pandemie snelheid’ onderzocht. Laten we er voor zorgen dat de hoge snelheid waarmee innovaties beschikbaar komen voor patiënten niet beperkt blijft tot een coronavaccin.
In positieve zin verbaas ik me, net als u wellicht, over de ongekende creatieve energie en snelheid waarmee onze maatschappij verandert. Juist daarom heb ik goede hoop dat we snel een oplossing vinden om meer coronaleed te voorkomen!
In de tussentijd; blijf voorzichtig en gezond!
Marc Kaptein
(medisch directeur Pfizer)
