Vos schetste eerst een beeld van de wereldwijde inzet van geneesmiddelenbedrijven in de strijd tegen corona, waarbij samenwerking met wetenschappers, ziekenhuizen en overheden centraal staat. Op het gebied van R&D, concentreert de inzet van de geneesmiddelensector zich op de ontwikkeling van vaccins, de inzet van bestaande en nieuwe therapieën en de ontwikkeling van diagnostische testen.
Beperken medicijntekorten
Daarnaast zijn geneesmiddelenbedrijven nauw betrokken bij het minimaliseren van medicijntekorten, door monitoring en tijdige bijsturing. De Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen is aangesloten bij verschillende werkgroepen die zich inzetten om de medicijnvoorziening op peil te houden, zoals het Coronaberaad en het Landelijk Coördinatiecentrum Geneesmiddelen (LCG). Vos: ‘Dankzij onze gezamenlijke inzet, hebben we de tekorten tot nu toe goed kunnen voorkomen.’
Continuïteit onderzoek
Een COVID-19 Kernteam, gecoördineerd vanuit de Dutch Clinical Research Foundations (DCRF) werkt aan oplossingen om de gevolgen van COVID-19 op klinisch onderzoek zoveel mogelijk te beperken. ‘Tijdens de eerste golf werd zo’n 40% van de studies on-hold gezet, en werd nog eens 40% in aangepaste vorm voortgezet’, vertelt Vos. ‘Daarnaast was het niet mogelijk om nieuwe patiënten te includeren in lopende onderzoeken. Dit had grote gevolgen op de voortgang van klinisch onderzoek. Daar staat tegenover dat het kabinet, onder druk van de coronacrisis, de verplichte GGO-vergunning voor klinisch onderzoek naar GGO-gerelateerde COVID-19 therapieën tijdelijk heeft opgeschort.’
Voorbereiding vaccins
‘Nu het moment nadert dat een eerste kandidaat-vaccin ter goedkeuring wordt aangeboden aan de medicijnautoriteiten, is het belangrijk te starten met voorbereidende werkzaamheden op het gebied van logistiek, voorlichting en digitale veiligheid’, legt Vos uit. ‘Het wordt een enorme uitdaging om de distributie van vaccins wereldwijd in goede banen te leiden. Er wordt achter de schermen hard gewerkt aan vaccinatieschema’s, informatievoorziening richting zorgprofessionals, communicatie richting het grote publiek, cybersecurity, etc.’
Lessons learned
En wat zijn uiteindelijk de belangrijkste lessen die we kunnen leren van de eerst coronagolf? ‘Eén ding is heel duidelijk geworden’, geeft Vos aan. ‘De huidige geneesmiddelenketen is kwetsbaar. Er is blijvende aandacht nodig voor de ontwikkeling van nieuwe vaccins en antibiotica, ook in het post-COVID-tijdperk. Daarnaast moeten we er voor zorgen dat de noodzakelijke (geneesmiddelen)zorg en klinisch onderzoek niet stilvallen. En om te eindigen met een positieve boodschap: de coronacrisis heeft laten zien dat alles onder druk vloeibaar wordt én dat publiek-private samenwerking loont!’
