20-05-2021

Schouw: ‘Verstevig fundamenten Nederlands patiëntenonderzoek’

Gerard Schouw
In Nederland nemen relatief weinig mensen deel aan klinisch onderzoek. Dat blijkt uit cijfers van ClinicalTrials.gov. In de week van World Clinical Trial Day vraagt de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen om actie.

De cijfers van ClinicalTrials.gov laten zien dat het aantal klinische studies in Nederland relatief lager ligt dan in andere West-Europese landen. Denemarken doet met 10,6 studies per 100.000 inwoners in verhouding de meeste studies, gevolgd door België (6,2), Frankrijk (3,8), Oostenrijk (3,7), Nederland (3,2), het Verenigd Koninkrijk (1,9) en Duitsland (1,3).

Vroegtijdig toegang

‘Klinisch onderzoek is heel belangrijk voor de Nederlandse patiënt’, zegt Gerard Schouw, directeur Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG). ‘Het biedt patiënten de kans om tijdens een studie al toegang te krijgen tot innovatieve behandelingen. Soms betekent dit het verschil tussen leven en dood. Ook artsen doen zo al vroeg ervaring op met nieuwe behandelingen. Een sterk innovatie- en onderzoekklimaat is bovendien goed voor het vestigingsklimaat en de werkgelegenheid.’

Medicijnen van morgen

Innovatieve geneesmiddelen, vaccins en therapieën die nu beschikbaar zijn voor patiënten, zijn het resultaat van jaren aan klinisch onderzoek. Zonder deze studies is het niet mogelijk om de medicijnen van morgen te testen op effectiviteit, veiligheid en werkzaamheid. ‘Maar voorwaarde is wel dat er voldoende patiënten deelnemen aan deze trials’, zegt Schouw.

Lage participatie

De relatief lage participatie van Nederland aan klinisch onderzoek is opvallend, omdat het Nederlandse medisch-academische onderzoek al jaren van zeer hoog niveau is. Met veertien universiteiten, acht umc’s en meer dan 200 publiek-private partnerships gooien we internationaal hoge ogen en hebben we alles in huis om koploper te worden in Europa.

Werving patiënten

Een belangrijke oorzaak voor de lage deelname aan klinisch onderzoek in Nederland is dat bedrijven en zorginstellingen moeite hebben met de werving van patiënten voor onderzoek. Beschikbare informatie over klinisch onderzoek is lastig te vinden en voor burgers moeilijk te begrijpen. Schouw: ‘De voorlichting aan patiënten - maar ook aan artsen - over klinisch onderzoek moet beter. Maak aan potentiële proefpersonen beter inzichtelijk welke onderzoeken er zijn, wat zij eraan kunnen hebben en hoe ze kunnen deelnemen. Zoals in Denemarken, waar wordt gewerkt met een centraal informatiepunt en een nationaal patiëntregister. De deelname aan klinisch onderzoek ligt daar veel hoger.’

Nieuwe spelregels

De European Clinical Trial Regulation, in het kort ECTR, zal het speelveld rondom klinisch onderzoek met ingang van 2022 aanzienlijk veranderen. De verordening maakt het makkelijker, en daardoor sneller, om goedkeuring te krijgen voor klinisch onderzoek binnen de EU. Schouw: ‘Net als andere EU-landen is Nederland hier druk mee bezig, maar we lopen echt achter op andere landen. Als we hier niks aan doen, gaat onze positie nog verder achteruit en zal bestaand onderzoek verplaatsen naar andere landen.’

Oproep

‘Daarom doet de VIG een oproep aan een nieuw kabinet. We moeten juist nu aan de slag met een plan om knelpunten weg te nemen en klinisch onderzoek in Nederland te versterken. Maak een vlotte en optimale implementatie van ECTR tot speerpunt voor een goed onderzoekklimaat en informeer patiënten en artsen over de mogelijkheden van klinisch onderzoek’, besluit Schouw.

Over World Clinical Trial Day

World Clinical Trial Day vindt sinds 2005 elk jaar plaats op 20 mei. De dag staat in het teken van de eerste klinische studie die in 1747 werd uitgevoerd voor een middel tegen scheurbuik. Inmiddels vinden in Nederland elk jaar circa 550 klinische studies plaats, waaraan rond de 250.000 mensen deelnemen.