In 2011 richtte Van Leeuwen de startup Madam Therapeutics op. Het bedrijf is net buiten Woerden gevestigd, en heeft contacten met samenwerkingspartners over de hele wereld. Van Leeuwen is ook bestuurslid van de BEAM Alliance. Dit netwerk verenigt zo’n 70 Europese kleine en middelgrote bedrijven die zich richten op ontwikkeling van nieuwe antibiotica.
Korte terugverdientijd
‘Het traditionele businessmodel voor medicijnontwikkeling werkt niet goed bij antibiotica’, zegt Van Leeuwen. ‘Daarom zie je nu dat de ontwikkeling van nieuwe antibiotica sterk achterblijft bij de groeiende behoefte.’
Bij antibiotica werkt het financiële plaatje fundamenteel anders dan bijvoorbeeld bij medicijnen voor kanker, legt hij uit.
‘De investeringen zijn ongeveer even hoog als bij veel andere medicijnen. Ook bij antibiotica gaat het vaak om een ontwikkel- en testperiode van zo’n tien jaar, met precies hetzelfde prijskaartje als een medicijn voor bijvoorbeeld reuma of kanker. Het grote verschil is dat de terugverdientijd bij antibiotica veel korter is. Na een paar jaar kan er namelijk al groeiende resistentie optreden. Dan moet je dus weer iets nieuws ontwikkelen. En juist om die resistentie te voorkomen, gaan artsen spaarzaam om met nieuwe antibiotica. Dat is weliswaar verstandig vanuit een volksgezondheidperspectief, maar het slaat je businessmodel natuurlijk wel volledig dood.’
2050
Het gevolg is dat er relatief weinig nieuwe antibiotica worden ontwikkeld. Dat wordt een steeds groter knelpunt. Volgens onderzoek van de econoom Jim O’Neill overlijden er in 2050 meer mensen vanwege antibioticaresistentie dan aan kanker. Nu al overlijden jaarlijks wereldwijd 700.000 mensen aan resistente bacteriën.
Van Leeuwen: ‘Slechts een enkeling waarschuwde ons voor een pandemie met een nieuw virus, en de snelheid waarmee het coronavirus om zich heen greep, overviel ons allemaal. Maar toenemende antibioticaresistentie is eigenlijk een zeer voorspelbaar gezondheidsprobleem, waarover al jaren brede consensus bestaat onder wetenschappers. Dat geeft ons meer tijd, maar óók de verantwoordelijkheid om die tijd goed te benutten.’
Netflix-model
Er zijn verschillende nieuwe businessmodellen die kansen bieden, zegt Van Leeuwen.
‘Het meest interessant is wellicht het Netflix-model. Dat gaat er van uit dat ziekenhuizen een abonnement afnemen. Vervolgens kunnen zij onbeperkt antibiotica gebruiken. Je wilt natuurlijk juist niet dat het gebruik ook onbeperkt of excessief wordt, maar de crux is dat je daarbij de vergoeding loskoppelt van het gebruiksvolume. Bij antibiotica is het moeilijk om te voorspellen hoeveel mensen er gebruik van zullen maken en wanneer. Soms ligt het jarenlang ongebruikt op de plank, maar heb je het daarna plotseling dringend nodig.’
Zekerheid
Ook andere modellen zijn denkbaar, vertelt Van Leeuwen. Hij noemt een systeem waarbij de prijs van een antibioticum wordt gekoppeld aan de gezondheidswinst die het oplevert. Het is ook denkbaar dat je werkt met advanced purchase guarantee, een model waarbij de overheid gegarandeerd een bepaalde hoeveelheid van het nieuwe antibioticum afneemt. Dat geeft de ontwikkelaar de zekerheid dat hij in elk geval een bepaald deel van zijn investering terugverdient.’
Aanmelden
Van Leeuwen gaat dieper op dit onderwerp in tijdens de VIG Talk van donderdag 29 oktober, live van 16.00 tot 17.00 uur. Online deelnemers kunnen via de chat vragen stellen. De andere spreker is Maarten van Dongen (AMR Insights). VIG-directeur Gerard Schouw is dagvoorzitter van dit online event. Aanmelden is al mogelijk!
Deelnemers ontvangen kort voor de VIG Talk een linkje.
