Eind 2024 opent Bristol Myers Squibb een state of the art productiefaciliteit voor celtherapie in het Leiden Bio Science Park. 'We zien CAR-T als sleuteltechnologie voor de toekomst. De nieuwe faciliteit wordt de belangrijkste leverancier voor Europa.'
Dat zegt Véronique Walsh, general manager BMS Benelux, in een interview met de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG). ‘CAR-T is zo innovatief en baanbrekend. Toen ik zelf medicijnen ging studeren, kon ik me niet voorstellen dat dit ooit mogelijk zou zijn. Later als arts heb ik met eigen ogen gezien wat de impact is van bloedkanker – en de beperkte behandelopties. Moet je voorstellen, dat je nu met een eenmalige toediening mensen weer hoop kan geven op een toekomst! Ik ben ontzettend opgetogen hierover.’
Top wetenschap
Bij CAR-T-celtherapie worden T-cellen - die normaal kwaadaardige kankercellen aanvallen en uitschakelen – van kankerpatiënten afgenomen, genetisch aangepast en vervolgens weer toegediend. Deze bewerking helpt om via lichaamseigen T-cellen hematologische kankersoorten te bestrijden. ‘Dit is wetenschap van het allerhoogste niveau. Je moet 100% zeker zijn van de kwaliteit van elke stap van de behandeling. Dat is ook de reden waarom BMS een sleutelrol wil spelen in de ontwikkeling van CAR-T-behandelingen.’ Het bedrijf had al een sterke positie in de behandeling van kanker, maar met de overname van Celgene in 2019 is het zich mede gaan richten op cel- en gentherapieën, zoals CAR-T.
2.000 patiënten
Op dit moment liggen twee CAR-T-therapieën van BMS voor de behandeling van hematologische kanker ter beoordeling bij het Europees Medicijnagentschap EMA. In de Verenigde Staten en enkele andere landen zijn deze al wel beschikbaar. ‘We wachten op dit moment op goedkeuring. Ondertussen bereiden we ons zo goed mogelijk voor’, zegt Walsh. De productiefaciliteit in Leiden wordt de eerste van BMS in Europa en kan bij de start eind 2024 circa 2.000 patiënten per jaar behandelen. De verwachting is dat die capaciteit zal oplopen. Walsh: ‘De vestiging gaat beschikken over de nieuwste technologie en productieapparatuur om celtherapie te ontwikkelen. Maar patiënten hoeven niet te wachten tot 2024 voor behandeling. BMS heeft wereldwijd nog vier andere celtherapiefaciliteiten.’
Pijplijn
De ontwikkelingen rondom CAR-T celtherapie gaan razendsnel, geeft Walsh aan. ‘Als je bedenkt dat de eerste CAR-T nog geen decennium geleden voor het eerst ontdekt werd. De wetenschap gaat zo snel vooruit,’ zegt Walsh, die sinds twee jaar leiding geeft aan BMS Benelux. ‘Met de faciliteit in Leiden willen we ook inspelen op de mogelijkheden in de nabije toekomst. We hebben nu twee producten in het registratieproces, maar ons researchteam werkt ondertussen hard aan de behandeling van andere aandoeningen met een unmet medical need. We hebben een volle pijplijn. Het nieuwe centrum wordt zo uitgerust dat het in staat is om ook toekomstige CAR-T-behandelingen uit onze pijplijn te leveren.’
Groei CAR-T
Kite, dochter van Gilead, opende eerder dit jaar ook een CAR-T-faciliteit in Hoofddorp. Is er wel ruimte op de markt voor nog een partij die zich richt op CAR-T-celtherapie? Walsh: ‘Bloedkanker behoort tot de top 5 van meest voorkomende kankersoorten. Ik beschouw CAR-T als een sleuteltechnologie voor de behandeling van dit soort ernstige ziekten. Personalised medicines hebben de toekomst. Deze manier van behandelen gaat een grote vlucht nemen. Daarom is het juist goed dat er meerdere partijen deze behandeling aanbieden. Niet alleen omdat die capaciteit nodig is, maar ook omdat ik verwacht dat we steeds meer ziekten kunnen behandelen met CAR-T.’
Artist impression vestiging BMS in Leiden
500 banen
BMS start eind 2021 met de bouw van de nieuwe vestiging in Leiden Bio Science Park. Walsh verwacht dat de faciliteit ten minste 500 banen in de regio oplevert. De beschikbaarheid van hoogopgeleid personeel in de regio Leiden, was één van de doorslaggevende argumenten van BMS om zich te vestigen in Leiden. ‘Het gaat om een grote productiefaciliteit, dus een belangrijke voorwaarde voor ons is een sterke arbeidsmarkt, zodat we voldoende mensen kunnen aantrekken’, aldus Walsh. Daarnaast beschikt Leiden over een sterk groeiende Life Sciences-hub, met een goed functionerend ecosysteem waarin universiteiten, biotechbedrijven, startups en het academisch-medisch centrum nauw met elkaar samenwerken. ‘Het barst er van de innovatie en ideeën. En samenwerking is cruciaal voor dit project. Dat sprak ons erg aan’, vertelt Walsh.
Ook de centrale locatie in Europa en sterke positie in logistiek en transport, was reden voor BMS op het oog op Nederland te laten vallen. ‘Vanuit Leiden gaan we de hele Europese markt bedienen, van Duitsland tot Spanje. Dan is een goede infrastructuur een absolute voorwaarde.’
Toekomst
Vanaf nu zijn we keihard aan het werk om eind 2024 de eerste CAR-T behandelingen beschikbaar te maken voor patiënten vanuit de faciliteit in Leiden, zegt Walsh. Ondertussen hoopt ze dat ook de toegang voor patiënten tot dit soort innovatieve behandelingen verbetert. ‘Ik zie dat het voor overheden zó nieuw is – een eenmalige behandeling - en dat ze niet goed weten hoe daarmee om te gaan. Het vergt ook vanuit overheden een innovatieve kijk op toelating en vergoeding, waar we overigens graag in meedenken.’
Ondertussen blijven wij ons onverminderd inzetten om geneesmiddelen te ontwikkelen die patiënten een beter, gezonder leven bieden en genezing mogelijk maken. CAR-T is daarbij een waardevolle aanvulling. Ik ben ervan overtuigd als wij doorgaan met te laten zien wat je met wetenschap kan bereiken, als je met data kan bewijzen wat de waarde van behandelingen is voor patiënten en daarmee voor de samenleving, dat we veel kunnen bereiken.’
BMS bouwt CAR-T celfaciliteit in Leiden
Boston aan de Noordzee
