Fabrikanten en apothekers geven aan dat de marges dusdanig verschraald zijn dat internationaal opererende leveranciers de Nederlandse markt niet meer interessant vinden. Volgens zorgverzekeraars ligt de oorzaak met name bij de afhankelijkheid van lagelonenlanden voor het produceren van grondstoffen. ‘Beide verklaringen sluiten elkaar niet uit, maar versterken elkaar juist’ concludeert Hordijk.
Kwetsbare productieketen
Fabrikanten proberen hun productiekosten voortduren te verlagen, onder meer door hun grondstoffen zo goedkoop mogelijk te laten produceren. Ongeveer 80 procent van alle grondstoffen komt tegenwoordig uit China. Hiermee wordt de hele productieketen erg kwetsbaar door de grillen van één land. ‘Een van de grootste problemen die wij nu hebben is dat een grondstofleverancier in China zegt: ik stop ermee. Je bent zo een jaar verder voordat je een nieuwe, door de autoriteiten erkende grondstof gevonden hebt’ zegt directeur Hennie Henrichs van Teva, de grootste producent van generieke middelen ter wereld.
Opvangen tekort
In Nederland speelt daarnaast ook het inkoopbeleid van zorgverzekeraars een rol. Voor veel geneesmiddelen geldt dat zorgverzekeraars alleen het goedkoopste medicijn voor een bepaalde aandoening vergoeden. ‘Waar een groot generiek bedrijf voorheen maximaal rond de dertig procent van de markt bediende, is het tegenwoordig gebruikelijk dat een leverancier zeventig procent van het marktaandeel toegewezen krijgt’ legt Bob Beekman verkoopdirecteur van Teva uit. ‘Zodra er dan een leveringsprobleem ontstaat blijft er maar een beperkt aantal fabrikanten over die samen voldoende voorraad hebben voor slechts vijftien procent van de markt, waardoor het tekort niet op te vangen is.’
Bestrijden tekorten
De Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen onderstreept het belang van het bestrijden van tekorten. Ontwikkelaars van geneesmiddelen doen er alles aan om te voorkomen dat patiënten niet meer hun vertrouwde medicijnen kunnen gebruiken vanwege een tekort. De Vereniging is samen met andere betrokken zorgpartijen aangesloten bij de werkgroep geneesmiddelentekorten, een initiatief van toenmalige minister Schippers van VWS. Deze werkgroep onderzoekt de mogelijkheden om tekorten zowel structureel als tijdelijk op te lossen.
Vroegtijdige signalering van tekorten is cruciaal. Daarom bestaat sinds 2017 het centraal landelijk meldpunt voor geneesmiddelentekorten. Bij dreigende tekorten vindt er spoedoverleg plaats tussen de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG), geneesmiddelenbedrijven en artsen.
Bericht De Groene Amsterdammer
Standpunt Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen
Rapport Berenschot over tekorten (maart 2018 )
