Waar zijn de Britten precies bang voor? Denee: ‘Voor totale chaos. Lege schappen in winkels en apotheken, enorme vertragingen bij de grens, enzovoort. Dit hebben we nog nooit meegemaakt. Bovendien blijft maar onduidelijk of er op het laatste moment toch nog een deal komt, en hoe die overeenkomst er dan uitziet.’
Drie scenario’s
In het vorige interview gaf Denee aan dat er drie meest waarschijnlijke Brexit-scenario’s zijn. In de eerste variant lukt het May om een nieuwe deal door alle partijen goedgekeurd te krijgen. Het tweede scenario gaat uit van uitstel van de Brexit, en daarna een nieuw referendum. De derde mogelijkheid is dat er een no-deal Brexit komt.
Denee: ‘Aangezien de deadline van 29 maart steeds dichterbij komt, wordt het steeds urgenter om klaar te zijn voor het onbekende.’
Maatregelen
Janssen bereidt zich zo goed mogelijk voor, net als andere geneesmiddelenbedrijven, en gaat daarbij uit van het zwartste scenario: de harde Brexit, zonder deal. De focus ligt op extra medicijnvoorraden.
Denee: ‘Het ministerie van Volksgezondheid en Sociale Zaken in Engeland adviseert om voor elk medicijn een voorraad van minimaal zes weken aan te houden, bovenop de gebruikelijke voorraadniveaus. Dat doen we dus ook. We hebben daarvoor extra opslagcapaciteit geregeld. Verder proberen we zo veel mogelijk maatregelen te nemen om na 29 maart ook distributie en transport goed te laten verlopen, vooral ook voor medicijnen met een korte houdbaarheid.’
Grenscontroles
In Nederland riep de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen afgelopen week het kabinet op om noodmaatregelen te nemen voor een eventuele harde Brexit, om te voorkomen dat patiënten daarna in de kou staan. Centraal daarbij staat dat er een oplossing moet komen voor de im- en export van medicijnen, zodat medicijnen niet vastlopen door omslachtige grenscontroles.
Denee: ‘De relevantie van deze oproep is heel groot. Het is belangrijk voor beide kanten van de grens, voor zowel de patiënten in het Verenigd Koninkrijk als in de rest van Europa.’
Later bij patiënt
Klinisch onderzoek, waarbij patiënten, bloed en monsters uit verschillende landen betrokken zijn, wordt lastiger na de Brexit. Dat betekent dat klinische studies mogelijk vertraging oplopen en innovatieve geneesmiddelen later bij de patiënt zullen komen. Dat raakt niet alleen Groot-Brittannië. Wat wél specifiek voor het Verenigd Koninkrijk geldt, is de registratie van nieuwe geneesmiddelen. Vanaf 29 maart komt dat werk, dat nu nog bij de EMA ligt, voor Groot-Brittannië op het bordje van de MHRA, vergelijkbaar met de Nederlandse CBG.
Denee: ‘Die krijgen dus veel extra werk, dat ze waarschijnlijk niet meteen goed aankunnen. Dat leidt mogelijk tot latere toegang van Britse patiënten tot nieuwe geneesmiddelen.’
Nieuw medicijn
Denee is zelf bij Janssen UK – als Senior Manager Health Economics, Market Access and Reimbursement – bezig met het organiseren van vergoeding voor een nieuw medicijn tegen ernstige vormen van depressie.
‘Zeker is dat we de EMA-registratie niet voor 29 maart krijgen. De tijdlijnen van de EMA zijn niet te beïnvloeden, dus het heeft geen zin om daar extra druk op te zetten. Hoe snel de MHRA dit na de Brexit kan oppakken, weten we gewoon niet.’
Klap
Intussen wordt de sfeer in Londen op straat harder, zegt Denee. ‘Met name de Brexiteers, die vaak van buiten Londen komen, kunnen soms agressief zijn, vooral tegen politici die vragen om uitstel en een nieuw referendum. Mijn inschatting is dat veel mensen in 2016 voor de Brexit hebben gestemd op basis van fabels. Het zou van Groot-Brittannië weer een wereldmacht maken, net als in de negentiende eeuw. Maar we zien hier vooral bedrijvigheid wegtrekken naar het Europese continent, vanwege alle onzekerheden. Het ironische is dat de economische klap straks het hardst aankomt bij mensen die juist vóór de Brexit hebben gestemd. Die groep woont grotendeels buiten Londen.’
Politico: ‘Dutch say hundreds of companies plotting Brexit switch’
